W czasach gdy Europa była podzielona, a wpływy Związku Radzieckiego były nad wyraz widoczne w zasadzie w każdej sferze życia mieszkańców krajów takich jak Polska, Czechy czy Rumunia, powstawały dość ciekawe konstrukcje, które stanowiły niejako jedyny pomost pomiędzy samochodami użytkowymi a sportowymi.

Część z nich to już dzisiaj auta kultowe i tym samym poszukiwane przez kolekcjonerów. Za przykład mogą posłużyć: Skoda 120s Rallye, Skoda 130 RS, Skoda 200RS, Łada VFTS czy Łada Samara EVA. W porównaniu do zachodnioeuropejskich producentów, którzy dysponowali znacznie większymi budżetami na rozwój i bazą doświadczeń, które nabywali poprzez starty w najwyższych klasach wyścigowych i rajdowych, konstrukcje zza żelaznej kurtyny niejednokrotnie powstawały metodą prób i błędów inżynierów specjalnie oddelegowanych do sprawowania pieczy nad projektem. Niejednokrotnie jednak determinacja i talent konstruktorów sprawiały, iż te samochody były w stanie konkurować, a nawet wygrywać podczas takich imprez jak Rajd Monte Carlo czy Mistrzostwa Europy.

Skoda 200 RS – Wartość około 100.000 Euro

Protoplastą modelu 200 RS był 180 RS dysponujący jednostką napędową o pojemności 1800 cm3 i mocy 154KM. Decyzją inżynierów, zwiększono pojemność do 2000 cm3 co zaowocowało podniesieniem mocy oraz momentu obrotowego oraz osiągnięciem lepszej charakterystyki silnika. Ponadto model 200 RS wyposażony był w suchą miskę olejową, podwójne gaźniki Webera oraz skrzynię biegów konstrukcji Porsche. Specjalnie skonstruowane nadwozie o wadze niespełna 800 kg i zawieszenie zaprojektowane z myślą o jak najlepszym prowadzeniu pojazdu, przyczyniły się do uzyskania świetnych osiągów, co skłoniło inżynierów do dostosowania jednego egzemplarza do wyścigów górskich.

Skoda 120s Rallye – Wartość 40.000 – 50.000 Euro
Łącznie wyprodukowano 65 egzemplarzy

Skoda 120s Rallye to rozwinięcie kultowego modelu 110L, który za czasów swojej świetności, dominował w swojej klasie pojemnościowej, wygrywając z konstrukcjami min. włoskich producentów takich jak Alfa Romeo czy Fiat. Zmiany, które wprowadziła FIA w 1971, wprowadzając nową klasę pojemnościową do 1300 cm3, wymogły jednak na inżynierach Skody, zmodyfikowanie i tym samym rozwinięcie konstrukcji, tak by pozostać konkurencyjnym. Do uzyskania możliwości startów nową konstrukcją w imprezach sportowych, niezbędne było również spełnienie wymogów homologacyjnych, w czym pomogło ówczesne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, wykupując całą serię nowego modelu 120s w wersji cywilnej. Ostatecznym rozwinięciem 120s była wersja Rallye, wyposażona w silnik o pojemności 1299 cm3 i mocy prawie 120KM, co pozwalało jej na bezproblemowe konkurowanie z Alfą Romeo 1300 GTA czy Fiatem 128 1300. O tym, że konstrukcja 120s Rallye była udana, świadczy również fakt, iż wiele rozwiązań technologicznych, zostało przeniesionych do następcy czyli Skody 130 RS.

Skoda 130 RS – Wartość 50.000 Euro
Łącznie wyprodukowano około 200 egzemplarzy.

Skoda 130 RS jest wynikiem doświadczeń z 200 RS i chęcią przygotowania konstrukcji, mającej szansę na uzyskanie homologacji i tym samym regularne starty w imprezach o dużo wyższej randze. 130 RS posiadało wysokoobrotowy silnik o pojemności zaledwie 1300 cm3 i mocy niespełna 140KM. Wydawałoby się, iż nie są to specjalnie imponujące wartości, jednakże pozwoliły one na uzyskiwanie świetnych wyników przez kilka lat, a wisienką na torcie był triumf w Rajdzie Monte Carlo w 1977 roku.

Łada VFTS
Wyeksportowano łącznie 30 sztuk. Estymacja 25.000-35.000 Euro

Bazą do powstania wyczynowej Lady VFTS była popularna konstrukcja rosyjskiego producenta – model 2105. Skrót VFTS pochodzi od Vilniusskaja Fabrika Transportnyh Sredstv – wyspecjalizowanej fabryki zajmującej się tylko przygotowaniem wyścigowych i rajdowych wersji Łady. Założycielem fabryki był znany, litewski kierowca rajdowy Stasys Brundza. Pierwszym modelem, który powstał od momentu rozpoczęcia produkcji w 1976 roku była Łada 1300 z silnikiem o pojemności 1600 cm3 i mocy około 140KM, zaprezentowana w 1978 roku pod nazwą Łada 1600 Rally. Model VFTS uzyskał homologację FIA w 1982 roku, a najmocniejsze egzemplarze dysponowały mocą około 180KM. Łada VFTS stała się na tyle popularną i sprawdzoną konstrukcją, że powstało wiele replik które po dziś dzień potrafią zawstydzić młodsze konstrukcje i bez problemu konkurować w rajdach czy wyścigach.

Łada Samara EVA – Wartość 120.000

Euro Łada Samara EVA to arcydzieło inżynierów Łady i konstrukcja, która miała radzić sobie w rywalizacji w rajdowej Grupie B. Powstało zaledwie kilka prototypów, ale producent dysponował wszelkimi środkami na zbudowanie 200 egzemplarzy, niezbędnych do otrzymania homologacji. Niestety decyzją FIA, najbardziej widowiskowa, ale również najbardziej kontrowersyjna Grupa B, zniknęła z rajdów w 1986 roku. Specyfikacja Samary EVA, obejmowała 4 cylindrowy, 16 zaworowy silnik o pojemności 1860 cm3, wyposażony w turbodoładowanie, dzięki czemu samochód dysponował mocą 300KM. Jednostka napędowa umieszczona była po środku, dzięki czemu samochód dysponował napędem na tył.

Konstrukcje z byłego bloku wschodniego, po dziś dzień cieszą się dużym zainteresowaniem miło- śników motorsportu oraz prywatnych kolekcjonerów. Z jednej strony niewielka ilość wyprodukowanych egzemplarzy, z drugiej zaś chęć doświadczenia i posiadania w swojej kolekcji czegoś zupeł- nie unikalnego, skutkuje znacznym wzrostem cen oryginalnie zachowanych samochodów. Szczególną sympatią cieszą się egzemplarze z udokumentowaną historią startów i wygranych w wyścigach o randze międzynarodowej. Samochody te rzadko pojawiają się na sprzedaż, zarówno na aukcjach jak i w ofertach brokerskich, a jak już się pojawią to zazwyczaj wywołują bardzo duże poruszenie i niejednokrotnie są wizytówką oferty domu aukcyjnego czy prywatnego brokera. Dla tych, którzy nie dysponują jednak odpowiednim budżetem na zakup, pozostaje odwiedzenie min. muzeum Skody w Czechach czy Łady, gdzie na żywo można podziwiać te wspaniałe samochody.

Jarosław Geller