Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego IATA podało, że w listopadzie 2017 r znacząco wzrosły przewozy pasażerskie w liniach lotniczych. Czy bezpiecznie latamy Polskamowi.pl odpowiada na to pytanie.

Aviation Safety Network (ASN), organizacja zajmująca się bezpieczeństwem lotnictwa, zaprezentowała statystyki wypadków lotniczych w 2017 roku. Wynika z nich, że był to najbezpieczniejszy rok w dziejach komunikacji lotniczej, w którym odnotowano jedynie 10 wypadków śmiertelnych, w których zginęły łącznie 44 osoby w samolotach i 35 osób na ziemi. To sprawia, że rok 2017 jest najbezpieczniejszym w historii, zarówno pod względem liczby śmiertelnych wypadków, jak i liczby ofiar śmiertelnych. Dla porównania w 2016 roku ASN odnotował 16 wypadków i 303 ofiary śmiertelne. Pięć ubiegłorocznych wypadków dotyczyło lotów towarowych, a kolejne pięć lotów pasażerskich. Biorąc pod uwagę spodziewany światowy ruch lotniczy, wynoszący ok. 36 800 000 lotów, wskaźnik wypadków to jedna śmiertelna ofiara przypadająca na 7 360 000 lotówSpołeczeństwo ma prawo do obiektywnych opinii o przyczynach i okolicznościach katastrofy, wypadku czy incydentu w systemie transportu. Zatem społeczeństwo powinno mieć prawne gwarancje, że badania w zakresie bezpieczeństwa transportu będą przeprowadzone niezależnie od okoliczności, w jakich katastrofa, wypadek czy incydent wydarzyły się. To właśnie jest istotą zintegrowanych badań bezpieczeństwa transportu, które w tej formule są już prowadzone w wielu krajach, że wymienimy tylko najbardziej zaawansowane w tej dziedzinie: USA, Holandia i Szwecja. Ambicją Polski powinno być dołączenie do tej grupy państw, aby w przyszłości brać udział w budowie europejskiego systemu bezpieczeństwa transportu.

Zasadniczą wadą systemu bezpieczeństwa transportu jest brak jasnego podziału kompetencji i odpowiedzialności i nie dotyczy to li tylko naszego polskiego podwórka . Kompetencje poszczególnych instytucji zachodzą na siebie. Zacierają się bowiem granice podziału obowiązków, jak w zbiorach rozmytych. Są tu bowiem planiści, projektanci infrastruktury, jednostki administracji centralnej i samorządowej, jednostki pełniące funkcje regulatorów transportu, a także producenci środków transportu. Jest jednak pewna cecha wspólna, która łączy prawie wszystkich partnerów – bezpieczeństwo transportu nie jest dla nich głównym celem działalności. Bezpieczne awaryjne lądowanie samolotu na lotnisku Chopina, daje asumpt do bardzo poważnego zastanowienia się nad systemami badań wypadków i zdarzeń w pasażerskim transporcie lotniczym, tym bardziej ze planujemy rozbudowę polskiej infrastruktury lotniczej.

Gigantyczne lotnisko, które będzie mogło rocznie obsłużyć ponad 100 mln pasażerów i zarazem strategiczny projekt rządu, to Centralny Port Komunikacyjny który powstanie w Baranowie, koło Grodziska Mazowieckiego. W kontekście tego projektu jawi się potrzeba zadbania o bezpieczeństwo podroży lotniczych, które mają w swoim funkcjonowaniu wpisane prawdopodobieństwo katastrof.

Drugi cel nowego podejścia do metodyki badań wypadków i katastrof polega na tym, że badania bezpieczeństwa transportu są prowadzone przez niezależną jednostkę, która jest zainteresowana jedynie wyjaśnieniem przyczyn i okoliczności, w jakich miało miejsce niebezpieczne zdarzenie. Jednak w swych badaniach nie zmierza ona ani do określenia winy, ani do znalezienia jego sprawcy. Tylko bowiem stworzenie podstaw prawnych chroniących od odpowiedzialności karnej osoby dobrowolnie podające rzeczywiste przyczyny wypadków, może dać szansę dotarcia do prawdy wyjaśniającej; co się stało, że doszło do katastrofy i dlaczego tak się stało. Te odpowiedzi dają podstawę do sformułowania zaleceń, co należy zrobić, by uniknąć powtórzenia się podobnego zdarzenia.

Rzeczypospolita Polska jest stroną Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym podpisanej 7 grudnia 1944 r. w Chicago. Zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 26 Konwencji, a także międzynarodowymi normami i zalecanymi metodami postępowania wydanymi przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego na podstawie art. 37 Konwencji, państwo polskie jest zobowiązane do przeprowadzenia w celach profilaktycznych badania zdarzenia lotniczego zaistniałego na jego terytorium. W tym celu powołało do życia Państwową Komisję Badania Wypadków Lotniczych. Komisja ta jest organem do spraw badania zdarzeń lotniczych w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej.

Na szczególną uwagę struktur państwowych powinien zasługiwać niezwykle potrzebny w świetle dzisiejszych wyzwań związanych z komunikacja lotniczą projekt – Ośrodka Techniczno Operacyjnego dedykowany Systemowi Badania Katastrof Lotniczych Samolotów Szerokokadłubowych- transkontynentalnych, zabierających od 200 do 850 pasażerów.

W ramach tego projektu zostały przygotowane prace analityczne dotyczące studium wykonalności (ang. feasibility study) – oznaczające ocenę i analizę potencjału projektu, która ma wesprzeć proces decyzyjny poprzez obiektywne i racjonalne określenie jego mocnych i słabych stron oraz możliwości  zagrożeń z nim związanych, zasobów jakie będą niezbędne do realizacji projektu oraz ocenę szans jego powodzenia.

W dzisiejszej sytuacji geopolitycznej i polskiej ekspansji dyplomatycznej związanej z środkowo europejską inicjatywą gospodarczo polityczną , Polska mogła by mieć szansę stania się na arenie środkowo europejskiej liderem takiego wspólnego międzynarodowego Projektu z uwagi na jego ciężar finansowy i organizacyjny.

Jak wynika prac ekspertskich związanych z tym projektem będzie to znaczące wyzwanie dla struktur państwa zarówno w warstwie finansowej jak i organizacyjnej . Stąd wprost może być wywiedziony wniosek o umiędzynarodowienie tej inicjatywy.

W pracach nad tym projektem bazowano bowiem na doświadczeniach i rozwiązaniach w zakresie badania wypadków lotniczych funkcjonujących w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych .